Με πέντε βήματα η επέκταση των κλαδικών συμβάσεων

Καθοριστικός θα είναι ο ρόλος του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη» στη διαδικασία ελέγχου της αντιπροσωπευτικότητας των κλαδικών συμβάσεων. Ο μηχανισμός που θα ανοίξει τον δρόμο για την επέκταση των κλαδικών συμβάσεων εργασίας, από τον Αύγουστο του 2018 και μετά, προβλέπεται σε εγκύκλιο που υπέγραψε χθες η αρμόδια υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου.

Στην πράξη, καθορίζει τον έλεγχο των προϋποθέσεων επέκτασης και κήρυξης μιας συλλογικής σύμβασης εργασίας ως γενικώς υποχρεωτικής, για το σύνολο των εργαζομένων ενός κλάδου. Βασική προϋπόθεση είναι να έχει υπογραφεί από εργοδοτική συνδικαλιστική οργάνωση που εκπροσωπεί με τα μέλη της τουλάχιστον το 51% των εργαζομένων του κλάδου, όπως θα διαπιστωθεί μετά τον σχετικό έλεγχο.

Πρόκειται για την υλοποίηση ενός ακόμη από τα προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης, με τους εκπροσώπους των δανειστών αλλά και τους εγχώριους κοινωνικούς φορείς να έχουν συμφωνήσει με τη διαδικασία, που προβλέπει 5 βήματα από την υπογραφή της σύμβασης έως την κήρυξή της ως υποχρεωτικής, τα οποία είναι:

1. Υπογραφή της συλλογικής σύμβασης εργασίας μεταξύ των δύο μερών (εργοδοτών - εργαζομένων).

2. Η συλλογική σύμβαση εργασίας κατατίθεται στο Τμήμα Συλλογικών Συμβάσεων και Συλλογικής Οργάνωσης του υπουργείου Εργασίας και γνωστοποιείται ο ΣΤΑΚΟΔ που αντιστοιχεί στον κλάδο που αφορά η σύμβαση.

3. Η κατάθεση της σύμβασης γνωστοποιείται στον υπουργό Εργασίας. Αυτός ενημερώνει το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ), το οποίο καλεί την εργοδοτική οργάνωση που υπέγραψε τη συλλογική σύμβαση εργασίας να καταθέσει το μητρώο των μελών της που δεσμεύονται από αυτήν. Το μητρώο κατατίθεται στο τμήμα Ειδικών Επιθεωρητών του ΣΕΠΕ.

4. Με την κατάθεση του μητρώου μελών, Ειδικός Επιθεωρητής του ΣΕΠΕ, μέσω του πληροφοριακού συστήματος του υπουργείου «Εργάνη», διαπιστώνει αφενός το σύνολο των εργαζομένων που απασχολούνται από εργοδότες που δεσμεύονται από την υπογραφείσα συλλογική σύμβαση και αφετέρου το σύνολο των εργαζομένων του κλάδου. Στόχος είναι να διαπιστωθεί αν η συλλογική σύμβαση καλύπτει το 51% των εργαζομένων του κλάδου.

5. Τα στοιχεία γνωστοποιούνται στο ΑΣΕ προκειμένου να γνωμοδοτήσει προς τον υπουργό Εργασίας αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την επέκταση και κήρυξη ως γενικώς υποχρεωτικής της υπογραφείσας σύμβασης.

Η εγκύκλιος επισημαίνει πως σε περίπτωση μη υποβολής από την εργοδοτική οργάνωση του μητρώου μελών της, η παραπάνω διαδικασία είναι αδύνατον να εφαρμοστεί, με αποτέλεσμα η επέκταση της συλλογικής σύμβασης να μην είναι δυνατή. Στην πράξη βέβαια, οι εργοδότες που υπογράφουν τη σύμβαση έχουν κάθε λόγο να επιθυμούν την επέκτασή της, καθώς σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρχει στρέβλωση του ανταγωνισμού.

Να σημειωθεί ότι το 2017 υπογράφτηκαν 15 κλαδικές - ομοιοεπαγγελματικές συλλογικές συμβάσεις, έναντι 65 το 2010 και 244 επιχειρησιακές έναντι 227 το 2010. Δηλαδή πέρυσι οι επιχειρησιακές αντιπροσώπευαν το 92% των συλλογικών συμβάσεων που υπογράφτηκαν στη χώρα, έναντι 74,18% το 2010.

Τα στοιχεία δείχνουν πως ήδη από το 2013 -δύο χρόνια δηλαδή από την αναστολή των βασικών αρχών των συλλογικών συμβάσεων- και μετά, ο αριθμός των κλαδικών κυμαίνεται σταθερά μεταξύ 10 έως 15 και σε συγκεκριμένους κλάδους, κυρίως σχετικούς με τον τουρισμό (ξενοδοχεία, ναυτιλιακά πρακτορεία, τουριστικά γραφεία, ξένες αεροπορικές εταιρείες), αλλά και στις τράπεζες, στη βιομηχανία καπνού και στην τσιμεντοβιομηχανία. Ταυτόχρονα παρατηρείται απουσία κλαδικών συμβάσεων σε μεγάλους κλάδους της οικονομίας, όπως το εμπόριο και η βιομηχανία τροφίμων.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, η επαναφορά από τον ερχόμενο Αύγουστο των δύο βασικών αρχών των συλλογικών διαπραγματεύσεων, της επεκτασιμότητας των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και της αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης, αναμένεται να ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση των εργαζομένων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα της διεκδίκησης και υπογραφής συλλογικών συμβάσεων εργασίας, με αυξήσεις μισθών και βελτίωση εργασιακών δικαιωμάτων.

Ρούλα Σαλούρουsalourou@euro2day.gr